Miesiąc: kwiecień 2022

Wysoki poziom cholesterolu wymaga zmian w diecie i trybie życia. Aby utrzymać właściwy poziom cholesterolu, należy stosować zbilansowaną i zrównoważoną dietę, uprawiać sport i… pić napary ziołowe. Jakie zioła mogą okazać się pomocne w walce z wysokim cholesterolem?

Zaburzenia gospodarki lipidowej dotykają coraz więcej osób. W większości wynikają z niewłaściwego trybu życia, sięgania po wysokoprzetworzoną żywność oraz z braku ruchu. Choroby cywilizacyjne są ogromnym problemem zachodnich społeczeństw, które żyją szybko, w dużym stresie i z tego względu często nie odżywiają się odpowiednio. Słodkie i słone przekąski, gotowe dania, kanapowe spędzanie weekendów – to tylko niektóre z grzechów, na które często sobie pozwalamy, wynagradzając się w ten sposób za ciężką pracę lub nadmiar obowiązków. I choć jeden weekend spędzony w domu na kanapie nam nie zaszkodzi, to już kilka bądź kilkanaście takich weekendów z pewnością nie pomogą nam w utrzymaniu dobrej formy fizycznej i kondycji zdrowotnej.

O problemach z cholesterolem najczęściej dowiadujemy się przypadkowo, w trakcie rutynowych badań. Mogą one budzić zdziwienie, bo myśl o tym, że nie dbamy o siebie tak, jak powinniśmy, zazwyczaj nie mieści nam się w głowie. Przecież odżywiamy się „w miarę zdrowo”, od czasu do czasu pozwalając sobie na słodycze, fast foody, ulubione mięsne dania. Niestety, często nie dostrzegamy tego, jak duży jest udział tłuszczów pochodzenia zwierzęcego w naszej diecie. Zaburzenia gospodarki lipidowej nie są już domeną seniorów i dotykają coraz młodszych ludzi. Z tego względu warto nie tylko zdrowo się odżywiać, ale też regularnie badać, by w porę zauważyć problemy zdrowotne.

Jak utrzymać właściwy poziom cholesterolu?

Aby utrzymać właściwy poziom cholesterolu, w pierwszej kolejności trzeba zastanowić się nad tym, co właściwie znajduje się w naszej diecie – i w jakich ilościach. Jajecznica na maśle na śniadanie albo croissanty z marketu z kremem czekoladowym, schabowy na obiad i tosty z żółtym serem na kolację – te wszystkie dania spożywane w nadmiarze mogą negatywnie odbić się na naszej gospodarce lipidowej i doprowadzić do podwyższenia poziomu cholesterolu.

Zmiana diety na bogatą w kwasy omega, zdrowe tłuszcze roślinne oraz warzywa i owoce jest więc jednym z kluczowych czynników wpływających na utrzymanie właściwego poziomu cholesterolu. Innym, nie mniej ważnym elementem walki z wysokim cholesterolem jest zwiększenie aktywności fizycznej. Regularny ruch pobudza metabolizm i sprzyja usuwaniu z organizmu szkodliwych frakcji cholesterolu, a zatem może przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu całkowitego.

Zioła na cholesterol

Tym, co może okazać się pomocne w walce z wysokim cholesterolem, są również zioła. Ostropest plamisty, pokrzywa, babka płesznik, czarnuszka siewna, mniszek lekarski czy choćby zielona herbata – jest wiele różnego rodzaju ziół, które mogą pomóc oczyścić organizm, usunąć z niego toksyny i usprawnić funkcjonowanie gospodarki lipidowej.

1. Ostropest plamisty

Ostropest plamisty to roślina, która rośnie dziko na łąkach w Polsce. Ma charakterystyczne, ostre, kłujące liście oraz fioletowe kwiaty. Mimo że powszechnie uważa się ją za chwast, to ma ona szereg właściwości prozdrowotnych, dzięki którym jest bardzo cenna.

Nasiona ostropestu zawierają sylimarynę, która działa oczyszczająco i odtruwająco na układ trawienny, a dodatkowo są bogate w sterole roślinne. Dzięki temu pomagają zachować równowagę w gospodarce tłuszczowej i sprzyjają normowaniu poziomu cholesterolu.

Napar z ostropestu jest jednym ze znanych sposobów pomagających obniżyć poziom cholesterolu całkowitego w organizmie, a także cholesterolu LDL znanego jako „zły cholesterol”. Aby go przyrządzić, wystarczy 2 łyżki ostropestu zalać wrzącą wodą i odstawić do wystudzenia. Taki napój warto pić regularnie.

2. Zielona herbata

Zielona herbata to wspaniała roślina, której właściwości chyba należycie nie doceniamy. Nie tylko może działać wyciszająco na organizm, ale przede wszystkim oczyszcza go z toksyn. Właściwości antyoksydacyjne zielonej herbaty są naprawdę duże, ponieważ jej liście zawierają duże ilości polifenoli. Pomagają one usunąć z organizmu frakcje złego cholesterolu LDL i zwalczyć wolne rodniki. Z tego względu ekstrakty z zielonej herbaty znajdziemy również w suplementach diety pomagających obniżyć poziom cholesterolu. Berimal Metabolizm zawiera ekstrakty z zielonej herbaty, które wspierają metabolizm tłuszczów i pomagają zachować właściwy poziom cholesterolu.

W przypadku zielonej herbaty ważny jest rytuał parzenia. Im dłużej będziemy parzyć liście (koniecznie herbatę liściastą, a nie w torebkach), tym napój będzie silniejszy i bardziej gorzki w smaku. Długie parzenie sprawia, że herbata działa wyciszająco na układ nerwowy, może więc przynieść ulgę i ukojenie po cięższym dniu.

3. Pokrzywa

Pokrzywa to cudowna roślina, która jest powszechnie dostępna w Polsce. Liście pokrzywy zawierają wiele witamin i minerałów, wykazują pozytywny wpływ na cały organizm. Pokrzywa jest najbardziej znana ze swoich właściwości moczopędnych, ale jej działanie jest dużo szersze – wzmacnia włosy, skórę i paznokcie, stymuluje procesy trawienne, działa oczyszczająco na organizm.

Napar z pokrzywy może także pomóc utrzymać właściwy poziom cholesterolu w organizmie. Warto zastąpić nim np. kawę, zwłaszcza mieloną, która nieodpowiednio parzona może podnosić poziom cholesterolu we krwi. Pokrzywa, dzięki swoim właściwościom moczopędnym i oczyszczającym, sprzyja wydalaniu z organizmu frakcji złego cholesterolu, dzięki czemu może regulować poziom cholesterolu całkowitego.

Podsumowując, zioła mogą okazać się pomocne w walce z wysokim poziomem cholesterolu. Warto włączyć je do diety, by uregulować gospodarkę tłuszczową i utrzymać właściwy poziom cholesterolu całkowitego.

Aktualne wytyczne dotyczące norm cukru koncentrują się wokół stężenia białka zwanego hemoglobiną HbA1C oraz poziomu glukozy we krwi. Zobacz, co zalecają eksperci.

Poziom glukozy wiele mówi o naszym zdrowiu. Warto go kontrolować nie tylko wtedy, gdy znajdujemy się w grupie ryzyka wystąpienia cukrzycy, ale po to, by w porę wychwycić zaburzenia gospodarki cukrowej czy węglowodanowej.

Kiedy należy zbadać poziom glukozy?

Poziom glukozy zaleca się badać przynajmniej raz w roku. Rutynowa morfologia pozwala określić, jaki jest nasz stan zdrowia i jeśli sytuacja tego wymaga, wdrożyć odpowiednie leczenie. Poziom glukozy powinny sprawdzać wszystkie kobiety w ciąży, a także osoby, które cierpią na insulinooporność czy cukrzycę.

Jak wygląda badanie poziomu cukru?

Aby dowiedzieć się, jaki jest poziom glukozy w organizmie, należy pobrać krew z żyły łokciowej. Badania są wykonywane w laboratorium, najlepiej z samego rana (należy być na czczo albo po posiłku – niekiedy pobiera się cukier dwukrotnie, by sprawdzić, jaki jest jego poziom na czczo i po zjedzeniu posiłku). Wyniki są do odbioru jeszcze tego samego dnia po południu lub kolejnego.

Czy na badanie poziomu cukru trzeba mieć skierowanie?

Jeśli na badania laboratoryjne kieruje nas lekarz pierwszego kontaktu, wystawia nam skierowanie. W takiej sytuacji badania są przeprowadzane na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia, co oznacza, że nie trzeba za nie płacić.

Poziom cukru możemy zbadać też na własną rękę w prywatnej przychodni. Wtedy nie potrzeba skierowania, ale za badanie należy zapłacić.

Jaki jest prawidłowy poziom cukru?

Norma glukozy na czczo wynosi 70-99 mg/dl. Wartości wyższe niż 100 mg/dl świadczą o tym, że w organizmie występuje zbyt wysokie stężenie glukozy.

Jaki powinien być poziom cukru po posiłku?

Normy cukru dla zdrowych osób po 2 godzinach od posiłku są następujące:

• poniżej 140 mg/dl – norma prawidłowa,
• 140-199 mg/dl – cukier przekroczony – stan zagrożenia cukrzycą,
• powyżej 200 mg/dl – cukrzyca.

Nowe spojrzenie na hemoglobinę HbA1C

Poziom cukru można też zmierzyć za pomocą testu HbA1C. Test hemoglobiny HbA1C mierzy ilość produktów końcowych procesu łączenia cząsteczek glukozy z wolnymi białkami, które nagromadziły się w krwiobiegu w ciągu ostatnich trzech miesięcy.

Pomiar ten wskazuje na średni poziom cukru we krwi danej osoby, nazywany również szacowaną średnią wartością glukozy. Aktualne zalecenia sugerują, że stężenie HbA1C u zdrowych osób powinno wynosić między 4 a 5,6%, co zapewnia, że poziom glukozy we krwi mieści się w prawidłowym zakresie.

Jaka ilość cukru w diecie jest bezpieczna i jak dbać o odpowiednie stężenie glukozy we krwi?

Większość zawartych w pożywieniu węglowodanów wchłania się do krwiobiegu w postaci glukozy.

Jest ona istotnym źródłem niezbędnej do życia energii, jednak zbyt dużo cukru w jedzeniu może prowadzić do przyrostu masy ciała i problemów metabolicznych.

Niestety, nie ma prostej odpowiedzi na pytanie, jaka jego zawartość w diecie jest bezpieczna. Według Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego nieszkodliwa ilość to około 9 łyżeczek cukru dziennie w przypadku mężczyzn i 5 łyżeczek w przypadku kobiet. Te wartości przekracza już jedna puszka popularnego napoju gazowanego lub jeden baton czekoladowy z karmelem. Inne, nie tak restrykcyjne wytyczne żywieniowe mówią, że mniej niż 10% dziennego spożycia kalorii powinno pochodzić z cukrów.

Należy jednak pamiętać, że wszystkie te zalecenia dotyczą osób zdrowych, które nie cierpią na otyłość i utrzymują co najmniej przeciętną aktywność fizyczną. By dbać o odpowiednie stężenie glukozy we krwi, trzeba zawsze uważać na ilość spożywanych słodyczy oraz unikać słodzonych napojów kolorowych. Zazwyczaj dużą ilość cukru zawierają też nektary owocowe, które lepiej zastąpić świeżo wyciskanymi sokami. Do słodzenia kawy lub herbaty najlepiej używać pozyskiwanego z brzozy ksylitolu, stanowiącego naturalną, niskokaloryczną alternatywę dla zwykłego cukru. Dobrze jest też wyeliminować z diety wszystkie słodzone napoje na korzyść zwykłej wody niegazowanej.

Jak zbić cukier?

Aby obniżyć poziom cukru, warto wyeliminować z diety wszystkie słodkie produkty. To nie tylko słodycze czy ciasta, ale również słodkie wyroby mleczne (np. serki homogenizowane), budynie, desery kawowe, ketchupy, gotowe sosy. Z diety należy wyeliminować również produkty bogate w węglowodany, takie jak pieczywo, ziemniaki, ryż, makarony.

Warto wzbogacić dietę w warzywa i owoce, które są źródłem błonnika. Pomogą one usprawnić procesy metaboliczne i uregulować gospodarkę cukrową. Dobrze także wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym, których spożycie nie powoduje wyrzutu insuliny i wzrostu poziomu glukozy we krwi.

Imbir, czosnek, cytryna to produkty, które wszyscy stosujemy, by wesprzeć układ odpornościowy w okresie przeziębień i wspomóc naszą odporność. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę z tego, że mogą okazać się pomocne również w walce z wysokim cholesterolem.

Natura wyposażyła nas w wiele wspaniałych środków pomagających zwalczyć różne dolegliwości i poprawiających naszą kondycję zdrowotną. Wspomagają one układ immunologiczny w okresie przesileń jesiennych lub wiosennych, kiedy organizm jest bardziej osłabiony i w konsekwencji mocniej narażony na występowanie różnego rodzaju przeziębień. Sok malinowy, cytryna, imbir, miód, czosnek, cytryna – to podstawowe orędzie pozwalające nam poprawić samopoczucie i szybciej wrócić do formy. Okazuje się jednak, że warto po nie sięgać nie tylko wtedy, gdy przemarzniemy i chcemy szybko rozgrzać organizm. Część tych produktów może pomóc nam obniżyć cholesterol.

Złoty napój z imbiru

Imbir to roślina uprawna, która pochodzi z południowo-wschodniej Azji. Znana jest głównie z tego, że pomaga rozgrzać organizm, czyli pobudzić krążenie krwi. Dzięki temu, że krew krąży szybciej, organizm intensywniej pozbywa się szkodliwych substancji – również cholesterolu. Dodatkowo imbir wykazuje działanie przeciwzapalne i moczopędne, ułatwiające oczyszczanie organizmu i utrzymanie właściwego poziomu lipidów w organizmie, a także bierze udział w procesach normujących poziom cukru we krwi[1].

Spożywanie naparu z imbiru może więc nie tylko wspomóc nas w walce z typowymi dolegliwościami związanymi z przeziębieniem, ale również wesprzeć gospodarkę lipidową i układ sercowo-naczyniowy.

Aby imbir pomógł nam obniżyć poziom cholesterolu, można go spożywać na różne sposoby. Najlepsze efekty uzyskamy, jeśli wybierzemy świeży korzeń imbiru. Wystarczy go zetrzeć na tarce i zalać wrzątkiem. Taki napój odstawiamy na 20 minut, po czym pijemy.

Imbir nadaje się również do przygotowania domowego syropu imbirowego, który możemy dolewać do herbaty czy naparów ziołowych. Aby taki syrop zyskał więcej wartości odżywczych i wspomógł organizm, warto przygotowywać go na bazie miodu, a nie cukru.

Czosnek na cholesterol

Czosnek to naturalny antybiotyk, który znany jest ze swoich właściwości przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych. Okazuje się jednak, że czosnek, podobnie jak imbir, może pomóc w prawidłowej pracy gospodarki lipidowej. Cebula czosnku zawiera bioaktywne związki, które hamują syntezę cholesterolu[2]. To sprawia, że czosnek może obniżać poziom cholesterolu we krwi.

Aby wykazał swoje dobroczynne działanie, najlepiej spożywać go w stanie surowym. Ząbek czosnku należy obrać, a następnie zmiażdżyć, by uwolnić allicynę, związek, który działa przeciwzapalnie, pomaga obniżyć poziom lipidów, a także pozytywnie wpływa na funkcje śródbłonka naczyń wieńcowych, wzmacniając je. Dzięki temu spożywanie czosnku może okazać się korzystne w prawidłowym funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego oraz układu krążenia.

Dobrym wyborem jest również sięgnięcie po suplementy diety wspierające gospodarkę lipidową. Berimal zawiera standaryzowaną kompozycję polifenoli z bergamoty Citrus bergamiaRisso i ekstrakt z czosnku standaryzowany na wysoką zawartość allicyny (200 mg w 1 kapsułce), dzięki czemu pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu.

Cytryna a poziom cholesterolu

Cytryna to owoc bogaty nie tylko w witaminę C, ale również przeciwutleniacze. Działa moczopędnie, ułatwiając pozbywanie się z organizmu toksyn i szkodliwych substancji, dlatego warto dodawać ją do wody i przygotowywanych w domu napojów. Tym, na co jednak warto zwrócić szczególną uwagę, jest właściwość cytryny polegająca na uszczelnianiu i wzmacnianiu naczyń krwionośnych. Witamina C, którą zawiera, wzmacnia naczynka, dzięki czemu utrudnia odkładanie się na nich „złego” cholesterolu. To sprawia, że owoc ten jest w stanie pomóc obniżyć poziom cholesterolu w organizmie.

Napój na cholesterol

Jeśli lipidogram wykazał, że mamy zbyt wysoki poziom cholesterolu, warto nie tylko zmienić dietę i wykluczyć z niej tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. Pomocne może okazać się również sięgnięcie po napój składający się z czosnku, imbiru i cytryny. Taki napój przygotujemy bardzo prosto: wystarczy obrać wszystkie składniki i połączyć je ze sobą w blenderze. Następnie przełożyć do rondelka i zalać wodą. Gdy napój stanie się rzadszy, delikatnie go podgrzewamy i pijemy.

Warto spożywać go często, bo wykazuje on działanie pomagające obniżyć poziom lipidów, a także wspomagające pracę układu odpornościowego.

• [1]    Kulczyński B., Gramza-Michałowska A.: Znaczenie żywieniowe imbiru. Bromat. Chem. Toksykol., 2016; 49(1): 57-63.
• [2]    Ilona Lis, Paweł Bogdański, Gerard Nowak, Zastosowanie czosnku w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego, Via Medica, 2013.

Artykuł zaktualizowany w kwietniu 2022

Cholesterol odgrywa w organizmie ważne role, ale tylko wtedy, gdy jego stężenie jest prawidłowe. Czym różnią się od siebie frakcje cholesterolu HDL i LDL i jakie pełnią funkcje?

Cholesterol jest substancją tłuszczową, której organizm potrzebuje do budowy błon komórkowych. We krwi transportują ją dwie frakcje lipoprotein, różniące się między sobą wielkością i budową. Zadaniem cząsteczek o małej gęstości (LDL) jest dostarczanie cholesterolu do komórek, a cząsteczki o dużej gęstości (HDL) wyłapują nadwyżki tej substancji i przenoszą do wątroby, która wydala je z organizmu. Dla zdrowia układu krążenia bardzo ważna jest równowaga między tymi dwoma rodzajami lipoprotein.

Cholesterol zły i dobry

Cząsteczki o małej gęstości (LDL) uważane są za „zły” cholesterol, ponieważ przyczyniają się do gromadzenia się złogów tłuszczowych w naczyniach krwionośnych. Proces ten zwęża światło tętnic i niesie za sobą ryzyko poważnych problemów zdrowotnych. Biorą w nim udział również triglicerydy – rodzaj tłuszczu występujący we krwi, którego zadaniem jest dostarczanie i przechowywanie energii pozyskiwanej z pożywienia.

Drugi rodzaj lipoprotein to cząsteczki o dużej gęstości (HDL), czyli cholesterol uważany za „dobry”. Jego działanie polega na przenoszeniu nadmiaru lipoprotein LDL do wątroby, gdzie są rozkładane i wydalane z organizmu.

Funkcje cholesterolu HDL

Dobry cholesterol HDL pełni w organizmie ważną funkcję – transportuje cząsteczki cholesterolu z tkanek do wątroby. Tam zostają rozłożone i metabolizowane, a następnie wydalone z organizmu. Z tego względu cholesterol HDL uważany jest za dobry, ponieważ pomaga usunąć z organizmu cząsteczki cholesterolu i zapobiega jego odkładaniu się w ścianach naczyń krwionośnych.

Funkcje cholesterolu LDL

Cholesterol LDL uważany jest za przeciwieństwo dobrego cholesterolu HDL. Charakteryzuje się tym, że zawiera cząsteczki o niskiej gęstości i przenosi je z wątroby do tkanek. To sprawia, że może przyczyniać się do odkładania nadwyżki cholesterolu w ścianach naczyń krwionośnych, co w przyszłości może stać się przyczyną rozwoju schorzeń układu krążenia.

Jak sprawdzić poziom cholesterolu?

Ilość każdego rodzaju cholesterolu można zmierzyć za pomocą prostego badania krwi, zlecanego przez lekarza internistę. Prawidłowy stosunek HDL do LDL powinien wynosić 1 do 3 lub nawet 1 do 2. Taka równowaga cząsteczek zmniejsza ryzyko wielu problemów ze strony układu krążenia. Jeśli jest inaczej, mamy do czynienia z hiperlipidemią objawiającą się podwyższonym poziomem cholesterolu LDL lub triglicerydów we krwi. Cholesterol uważany jest również za niezrównoważony, gdy stężenie lipoprotein HDL jest zbyt niskie.

Dbanie o równowagę

Dobrą wiadomością jest to, że o prawidłowy poziom cholesterolu we krwi można zadbać. Czasami wystarczy wprowadzić tylko kilka zmian w stylu życia, w tym przejść na zdrowszą dietę. Najważniejsza jest redukcja ilości spożywanych tłuszczów nasyconych i trans. Te pierwsze nie powinny stanowić więcej niż kilka procent kalorii dostarczanych w ciągu dnia, a te drugie najlepiej w ogóle wyeliminować z diety. By osiągnąć ten efekt, warto ograniczyć spożycie czerwonego mięsa, pełnotłustego nabiału i potraw smażonych, zwłaszcza w głębokim tłuszczu. Dobrze jest też unikać tłustych wędlin, kiełbas, pasztetów, parówek.

Warto zdać sobie sprawę, że szkodliwe tłuszcze trans znajdują się w wyrobach czekoladopodobnych, gotowych ciastkach, batonach i czekoladach. Jeśli więc zależy nam na tym, by obniżyć poziom cholesterolu, powinniśmy wyeliminować z diety słodycze, a także słone przekąski (np. chipsy czy paluszki). Tym, co może podwyższać poziom cholesterolu i frakcję LDL, są również używki, takie jak alkohol i kawa.

Warto również zwiększyć ilość błonnika i zadbać o optymalną zawartość związków bioaktywnych w posiłkach. Zdrowa dieta kładzie również nacisk na warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste, drób, ryby i orzechy, jednocześnie ograniczając spożycie słodyczy i napojów gazowanych.

Pamiętaj, że dbając o równowagę stężenia lipoprotein LDL i HDL we krwi, zyskujesz szansę, by cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem przez długie lata.