Aktualne wytyczne dotyczące norm cukru koncentrują się wokół stężenia białka zwanego hemoglobiną HbA1C oraz poziomu glukozy we krwi. Zobacz, co zalecają eksperci.
Poziom glukozy wiele mówi o naszym zdrowiu. Warto go kontrolować nie tylko wtedy, gdy znajdujemy się w grupie ryzyka wystąpienia cukrzycy, ale po to, by w porę wychwycić zaburzenia gospodarki cukrowej czy węglowodanowej.
Kiedy należy zbadać poziom glukozy?
Poziom glukozy zaleca się badać przynajmniej raz w roku. Rutynowa morfologia pozwala określić, jaki jest nasz stan zdrowia i jeśli sytuacja tego wymaga, wdrożyć odpowiednie leczenie. Poziom glukozy powinny sprawdzać wszystkie kobiety w ciąży, a także osoby, które cierpią na insulinooporność czy cukrzycę.
Jak wygląda badanie poziomu cukru?
Aby dowiedzieć się, jaki jest poziom glukozy w organizmie, należy pobrać krew z żyły łokciowej. Badania są wykonywane w laboratorium, najlepiej z samego rana (należy być na czczo albo po posiłku – niekiedy pobiera się cukier dwukrotnie, by sprawdzić, jaki jest jego poziom na czczo i po zjedzeniu posiłku). Wyniki są do odbioru jeszcze tego samego dnia po południu lub kolejnego.
Czy na badanie poziomu cukru trzeba mieć skierowanie?
Jeśli na badania laboratoryjne kieruje nas lekarz pierwszego kontaktu, wystawia nam skierowanie. W takiej sytuacji badania są przeprowadzane na koszt Narodowego Funduszu Zdrowia, co oznacza, że nie trzeba za nie płacić.
Poziom cukru możemy zbadać też na własną rękę w prywatnej przychodni. Wtedy nie potrzeba skierowania, ale za badanie należy zapłacić.
Jaki jest prawidłowy poziom cukru?
Norma glukozy na czczo wynosi 70-99 mg/dl. Wartości wyższe niż 100 mg/dl świadczą o tym, że w organizmie występuje zbyt wysokie stężenie glukozy.
Jaki powinien być poziom cukru po posiłku?
Normy cukru dla zdrowych osób po 2 godzinach od posiłku są następujące:
- poniżej 140 mg/dl – norma prawidłowa,
- 140-199 mg/dl – cukier przekroczony – stan zagrożenia cukrzycą,
- powyżej 200 mg/dl – cukrzyca.
Nowe spojrzenie na hemoglobinę HbA1C
Poziom cukru można też zmierzyć za pomocą testu HbA1C. Test hemoglobiny HbA1C mierzy ilość produktów końcowych procesu łączenia cząsteczek glukozy z wolnymi białkami, które nagromadziły się w krwiobiegu w ciągu ostatnich trzech miesięcy.
Pomiar ten wskazuje na średni poziom cukru we krwi danej osoby, nazywany również szacowaną średnią wartością glukozy. Aktualne zalecenia sugerują, że stężenie HbA1C u zdrowych osób powinno wynosić między 4 a 5,6%, co zapewnia, że poziom glukozy we krwi mieści się w prawidłowym zakresie.
Jaka ilość cukru w diecie jest bezpieczna i jak dbać o odpowiednie stężenie glukozy we krwi?
Większość zawartych w pożywieniu węglowodanów wchłania się do krwiobiegu w postaci glukozy.
Jest ona istotnym źródłem niezbędnej do życia energii, jednak zbyt dużo cukru w jedzeniu może prowadzić do przyrostu masy ciała i problemów metabolicznych.
Niestety, nie ma prostej odpowiedzi na pytanie, jaka jego zawartość w diecie jest bezpieczna. Według Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego nieszkodliwa ilość to około 9 łyżeczek cukru dziennie w przypadku mężczyzn i 5 łyżeczek w przypadku kobiet. Te wartości przekracza już jedna puszka popularnego napoju gazowanego lub jeden baton czekoladowy z karmelem. Inne, nie tak restrykcyjne wytyczne żywieniowe mówią, że mniej niż 10% dziennego spożycia kalorii powinno pochodzić z cukrów.
Należy jednak pamiętać, że wszystkie te zalecenia dotyczą osób zdrowych, które nie cierpią na otyłość i utrzymują co najmniej przeciętną aktywność fizyczną. By dbać o odpowiednie stężenie glukozy we krwi, trzeba zawsze uważać na ilość spożywanych słodyczy oraz unikać słodzonych napojów kolorowych. Zazwyczaj dużą ilość cukru zawierają też nektary owocowe, które lepiej zastąpić świeżo wyciskanymi sokami. Do słodzenia kawy lub herbaty najlepiej używać pozyskiwanego z brzozy ksylitolu, stanowiącego naturalną, niskokaloryczną alternatywę dla zwykłego cukru. Dobrze jest też wyeliminować z diety wszystkie słodzone napoje na korzyść zwykłej wody niegazowanej.
Jak zbić cukier?
Aby obniżyć poziom cukru, warto wyeliminować z diety wszystkie słodkie produkty. To nie tylko słodycze czy ciasta, ale również słodkie wyroby mleczne (np. serki homogenizowane), budynie, desery kawowe, ketchupy, gotowe sosy. Z diety należy wyeliminować również produkty bogate w węglowodany, takie jak pieczywo, ziemniaki, ryż, makarony.
Warto wzbogacić dietę w warzywa i owoce, które są źródłem błonnika. Pomogą one usprawnić procesy metaboliczne i uregulować gospodarkę cukrową. Dobrze także wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym, których spożycie nie powoduje wyrzutu insuliny i wzrostu poziomu glukozy we krwi.
