Tarczyca jest gruczołem odgrywającym dużą rolę w metabolizmie, wzroście i rozwoju organizmu ludzkiego. Pomaga regulować wiele jego funkcji poprzez uwalnianie hormonów do krwiobiegu.
Budowa tarczycy
Tarczyca waży średnio od 20 do 60 gramów. Znajduje się z przodu szyi, pod krtanią. Ma kształt przypominający motyla – dwa boczne płaty przylegają do tchawicy i są połączone z przodu wąskim pasem tkanki. Tarczycę otaczają dwa włókniste twory. Warstwa zewnętrzna łączy się z mięśniami krtani oraz wieloma ważnymi naczyniami i nerwami. Pomiędzy nią a warstwą wewnętrzną znajduje się luźna tkanka łączna, dzięki czemu tarczyca może się poruszać i zmieniać swoje położenie podczas przełykania. Miąższ tarczycy stanowi wiele małych pęcherzyków, które przechowują hormony.
Produkcja hormonów
Tarczyca wytwarza trzy hormony. W komórkach pęcherzykowych – trijodotyroninę, znaną również jako T3, oraz tetrajodotyroninę, zwaną także tyroksyną lub T4. Z kolei tzw. komórki C produkują kalcytoninę biorącą udział w metabolizmie wapnia i kości.
T3 i T4 zwiększają podstawową przemianę materii. Sprawiają, że wszystkie komórki organizmu pracują ciężej, a zatem potrzebują też więcej energii. Powoduje to wzrost temperatury ciała, szybszy puls i silniejsze bicie serca, wspomaga rozwój mózgu i wzrost u dzieci, aktywuje też układ nerwowy, co prowadzi do poprawy koncentracji i refleksu. Ponieważ uwalniane przez tarczycę hormony regulują metabolizm, jej praca ma wpływ na masę ciała. Zdrowe posiłki mogą pozytywnie oddziaływać na funkcjonowanie tarczycy, a tycie przy dobrze zbilansowanej diecie jest zdecydowanie mniej prawdopodobne.
Zapotrzebowanie organizmu na hormony jest zmienne. Tarczyca wytwarza ich więcej w sytuacjach wymagających dodatkowej energii – na przykład w okresie wzrostu, w czasie ciąży lub gdy jest zimno. Aby wyprodukować odpowiednią ilość hormonów, narząd ten potrzebuje pomocy innego gruczołu – przysadki mózgowej.
Jednymi z głównych budulców hormonów są aminokwasy i jod. Ludzki organizm nie jest w stanie sam syntetyzować tego pierwiastka, dlatego trzeba go dostarczać wraz z jedzeniem. Najbogatsze w jod są ryby morskie (na przykład dorsz, mintaj czy halibut), owoce morza i algi. Pierwiastek ten jest również powszechnie dodawany do soli spożywczej.